ABD’de genel kanaat, başkanlık seçimini kim kazanırsa kazansın borsaların bundan iyi etkileneceği yönünde.
ABD borsaları için enflasyonun ciddi bir sorun olabileceği ancak gerçek büyüme ve kârların sağlam kalması halinde işlerin yolunda gideceği varsayımı ağırlık kazanmış durumda.
Küresel devler ve yapay zeka devrimi
MarketWatch’tan Peter Morici’nin haberine göre, Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve eski Başkan Donald Trump, ABD ekonomisinin nasıl yönetileceği konusunda kökten farklı görüşlere sahipler ancak Kasım ayındaki başkanlık seçimlerini kim kazanırsa kazansın, ABD borsalarının bundan fayda sağlayacağı muhakkak.
Sadece ABD teknoloji sektörünün büyüme potansiyelini düşünmek bu sonuca varmak için yeterli. Bain & Co., yapay zeka ekipmanı ve hizmetlerine yapılan harcamaların 2027 yılına kadar 1 trilyon dolara çıkacağını tahmin ediyor. Bu harcama seviyesi, tahmini ABD GSYİH’sinin yüzde 3‘ünü ve binalara, ekipmana ve yazılıma yapılan konut dışı yatırımların yüzde 23‘ünü temsil ediyor.
J.P. Morgan ve Goldman Sachs‘taki ekonomistler, yapay zeka yatırımlarının ABD iş gücü verimliliğini yılda yüzde 1 oranında artırması gerektiğini ekliyor.
İkinci Amerikan Yüzyılı
Yapay zeka ve enerji sistemlerinin, ulaşımın ve binaların karbondan arındırılması yeni iş alanları yaratacak ve bazılarını da yok edecek ve ABD’nin küresel sahnede rekabet etmesi için yeni fırsatlar yaratacak. Amerikalılar bu değişim konusunda endişeli ancak geçmişteki diğer dönüşümsel teknolojilere bakmak bu endişeyi biraz olsun giderebilir. Tarım ve endüstrinin makineleşmesi, elektriğin ortaya çıkışı ve daha yakın zamandaki internet gibi yenilikler, çalışanlar için yeni meslekler ortaya çıktıkça ABD büyümesini ve istihdamını artırıyor.
Dahası, Amerikan girişimciliği ve iş liderliği, Microsoft, Alphabet, Meta ve Nvidia dahil olmak üzere küresel devler yaratmış durumda. Yakında, belki de OpenAI de halka açık pazarda onlara katılacak. Bu dev şirketlerin başarıları, kapitalizmin ve serbest piyasaların daha parlak bir gelecek için dünyanın feneri olduğuna ve bir ‘İkinci Amerikan Yüzyılı’ vaat ettiğine dair inancı güçlendiriyor.
Ancak, yıkımın pençesine düşen sıradan Amerikalılar, işlerinden edilmiş veya ilerlemenin merkezinden uzakta olanlar, bir başka deyişler Ortabatı’nın paslı fabrika kasabalarında ve Güney, Batı ve Kuzeydoğu’nun daha uzak bölgelerinde yetişmiş olanlar da istikrar ve refahtan pay istiyor.
Harris senaryosu
Harris, seçilirse, yapay zeka, elektrikli araçlar ve yeşil enerji gibi yenilikçi endüstrileri destekleyen programların yanı sıra zorluk çeken çalışan ve orta sınıfları bir üst seviyeye taşıyacak sosyal programları daha fazla desteklemek istiyor. Harris’in politikası, ‘özgür ve adil piyasalar’ ile kapitalizmi kucaklamak üzerine kurulu gibi gözüküyor.
Özetle, Harris, Başkan Joe Biden’ın endüstriyel politikalarını, yapay zeka, yarı iletkenler, güneş, piller ve ABD ulusal güvenliği için kritik öneme sahip malzemelere 100 milyar dolar daha yatırım yaparak ikiye katlamak istiyor; Harris aynı zamanda bozulmuş yerleşik endüstriyel toplulukları ve yeterince temsil edilmeyen grupları da canlandırmak istiyor.
Harris ayrıca, çocuk bakımı için daha fazla federal destek, genişletilmiş çocuk vergi kredileri ve üniversiteye gitmeyi planlamayan kişiler için genişletilmiş çıraklık programları ile çalışan ailelere daha fazla yardım sunmayı amaçlıyor.
Ama aynı zamanda Harris yönetimi, 400.000 dolardan fazla kazananlar için 2017 Vergi Kesintisi ve İş Yasası‘nın avantajlarının sona ermesine izin vererek bunun bedelini ödeyecek; ABD’yi işletme vergileri altında bir taban belirleyen uluslararası bir anlaşmayla uyumlu hale getirmek için asgari yüzde 15‘lik bir kurum vergisi uygulanacak ve nominal kurum vergisi oranının yüzde 21’den yüzde 28’e yükseltilmesi gündemde.
Trump senaryosu
Bu arada Trump, ABD kurum vergisi oranını yüzde 20‘ye ve yerli üreticiler için yüzde 15‘e düşürmeyi vaat ediyor; bunun Amerika’da iş yaratmayı daha cazip hale getireceği düşünülüyor. Trump bunu ithalat tarifeleriyle ödemeyi planlıyor; genel olarak yüzde 10 ila yüzde 20 oranında ve Çin yapımı mallar için ise yüzde 60 tarife uygulamayı taahhüt ediyor. Trump ayrıca fazla mesai ücreti, bahşiş ve Sosyal Güvenlik ödemeleri gibi bir dizi kişisel vergi indirimi de öneriyor.
Fark şu ki, selefi gibi bir Harris yönetimi de yatırımları Washington’dan düzenleyecek ve en sorumlu ve öncü gördüğü firmalara jestlerde bulunacak. Temel olarak, işletmeler ve zenginler üzerindeki vergiler artacak ve bu, yönetiminin endüstriyel ve sosyal politika vizyonlarına uyanlar için daha düşük bir yük olacak. Trump ise daha çok piyasalara güvenecek ve teknolojik ilerlemenin kaynaklardaki ve istihdamdaki değişimleri tanımlamasına izin verecek.
Adayların hiçbiri kendi tekliflerini finanse etmek için yeterli yeni gelir önermiyor ancak Trump muhtemelen federal açığı Harris’ten daha fazla şişireceğe benziyor. Ayrıca, Harris ve Trump’ın her ikisisin de Çin’den haksız rekabetle karşı karşıya kalacağı ancak bu noktada da Trump’ın buna daha fazla maruz kalacağı düşünülüyor.
Makroekonomik sonuçlar
Adayların ekonomik tekliflerine bakıldığında, endüstriyel politikalara veya daha düşük işletme vergilerine güvenmenin her birinin benzer makroekonomik sonuçlara sahip olabileceği açık.
Kırk yıllık düşüşün ardından, imalat istihdamı Obama, Trump ve Biden yıllarında daha güçlü sübvansiyon ve vergi desteğiyle arttı.
Yatırımcılar için, bir seçimin sonucuna bahis oynamak, özellikle de bu kadar yakın bir rekabetin olduğu bir seçimde, riskli bir iş. Harris başkan olursa, Tesla ve Rivian Automotive gibi elektrikli araç üreticileri, ChargePoint Holdings ve Beam Global gibi elektrikli araç şarj ağı operatörleri ve First Solar vee SunRun gibi güneş enerjisi hisseleri ve tedarikçilerinin de bir destek alması bekleniyor.
Trump kazanırsa, içten yanmalı motorlara hala bağımlı olan geleneksel otomobil üreticileri ve Baker Hughes, Exxon Mobil ve Occidental Petroleum gibi petrol ve gaz hisselerinin bundan faydalanacağı öngörülüyor.
Geniş anlamda ise ABD borsalarının gelişmeye devam etmesi, yatırım ve mali teşviklerle enflasyon bir sorun olsa da, gerçek büyüme ve kurumsal karların sağlam seyretmesiyle bunun telafi edilmesi bekleniyor.
